بررسی نقاط قوت و ضعف برنامه درسی جدید رشته آموزش زیست شناسی دانشگاه فرهنگیان درمقایسه با برنامه قبلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار رشته زیست شناسی، دانشگاه فرهنگیان اصفهان

چکیده

ازحدود سه سال پیش، برنامه درسی جدید رشته کارشناسی آموزش زیست شناسی در پردیس‌های دانشگاه فرهنگیان، به اجرا درآمده است. نظر به تأثیر عمیقی که برنامه درسی بر سطح دانش، مهارت‌ و نگرش دانشجو معلمان دارد،  نقد و بررسی نقاط قوت و ضعف برنامه‌های درسی جدید، اجتناب ناپذیر است. هدف این تحقیق که اولین تحقیق در این زمینه است، مقایسه اجمالی انواع دروس ارائه شده در برنامه جدید به طور اجمالی از نظر کیفیت و کمیت با برنامه قبلی(رشته دبیری زیست شناسی) بوده ‌است. جامعه آماری، برنامه درسی تقصیلی رشته آموزش زیست شناسی و رشته دبیری زیست شناسی بوده‌است. روش تحقیق در بررسی کمی، تعداد واحد ها و سهم دروس و از نوع توصیفی و در بررسی کیفی از روش تحلیل تأملی بهره گرفته است. مهم‌ترین تغییرات کمی، کاهش سهم واحد‌های تخصصی زیست شناسی از %۳/۵۰  به %38، دروس علوم پایه از%۶/۱۴ به %۷/۴ و افزایش سهم دروس تربیتی از %۵/۱۷ به %۳/۳۹ در برنامه بوده‌است. کاهش چشمگیر سهم واحد‌های تخصصی زیست شناسی و کاهش واحد‌های مستقل آزمایشگاهی از 20 واحد به 7 واحد،  ازجمله نقاط ضعف برنامه جدید از نظر کمی است. افزایش میزان واحد‌های کارورزی از 4 واحد در دو ترم به 8 واحد در چهار ترم  و نیز تعریف دروس تخصصی تربیتی(PCK) یا دانش آموزش محتوا، از مهمترین نقاط قوت در این برنامه ارزیابی می‌شود. با توجه به نقش وحدت بخش و بنیادینی که نظریه تکامل در علوم زیستی دارد، حذف واحد درس تکامل یک نقطه ضعف آشکار، در برنامه جدید محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها


- اساسنامه دانشگاه فرهنگیان (1390). متن اساسنامه دانشگاه فرهنگیان، مصوب جلسه 704 مورخ 6/10/1390 شورای عالی انقلاب فرهنگی.
- رئوف، علی .(1386). تربیت معلم و کارورزی. ویراست دوم. تهران: نشر روان.
- شعبانی، زهرا .(1383). بررسی تطبیقی برنامه تربیت معلم ایران و چند کشور دنیا. فصلنامه تعلیم و تربیت. سال بیستم شماره 3 (پیاپی 79)، 121-160.
- عقیلی، علیرضا .(1392). صلاحیت‌ های معلم در برنامه درسی تربیت معلم: شناسایی، میزان تحقق و نقاط قوت و ضعف، از منظر اساتید، دانشجویان و فارغ التحصیلان. پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
- کرام الدینی، محمد .(1389). در زیست شناسی هیچ چیز معنی ندارد، مگر در پرتو تکامل. رشد آموزش زیست شناسی، دوره بیست و سوم شماره 4، 12-21.
- گال، مردیت؛ بورگ، والتر و گال، جویس .(1390). روشهای تحقیق کمی و کیفی در علوم تربیتی. گروه مترجمان. چاپ چهارم. تهران: سمت.
- گلکار، رسول و فریدون شریفیان (۱۳۹۵). نقش و کاربرد پژوهش روایتی در بهبود برنامه‌های تربیت معلم و رشد حرفه ای معلمی. دومین همایش ملی تربیت معلم، اصفهان، دانشگاه فرهنگیان،  دانشگاه اصفهان.
- معینی نسب، فاطمه؛ مریم ملاهاشمی؛ فاطمه بخشایشیان و ریحانه ناصری منش (۱۳۹۵). اهمیت و جایگاه فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش معلمان، اولین کنفرانس ملی مطالعات آموزش و پرورش و علوم آموزشی تربیتی، قم، موسسه مدیریت کنفرانس‌های علمی اندیشوران هزاره سوم.
- مهر محمدی، محمود. (1379). فلسفه علم معاصر، آموزش علوم طبیعی وقابلیتهای زیبا شناختی، مجموعه مقالات اولین همایش علوم تجربی ابتدایی، اداره کل آموزش وپرورش اصفهان.
- نبی پور، فاطمه سادات و قمر سلطان، دراج. (۱۳۹۳). بیوتکنولوژی به عنوان ماده درسی مستقل از زیست شناسی در مدارس، اولین کنگره ملی زیست شناسی و علوم طبیعی ایران، تهران، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار، انجمن حمایت از طبیعت ایران.
-Buczynskils,,S., and Hansen,C.B,.(2010), Impact of professional development on teacher practice. Uncorering connection. “Teaching and Teacher Education”, 26, (3), 599-607.
-Dobzhansky, T. (1963). Mankind Evolving: The Evolution of the Human Species.
New Haven, CT: Yale University Press.
-Garet, M.S.,Porter,A.C., Desimone, L., Birman, B.F., & Yoon, K.S.,(2010), What makes professional development effectives? Results from a national sample of researcher. “American Educational Research Journal”. 38,(4), 915-945.
-Fielder,A.,(2010), “Elementary school teachers attitudes toward professional development: A grounded theory study”,.Ed.D3417235,university of phoenix, United States. Arizona.
-Nicu,A. ,(2015).Policy and practice of initial teacher training. “Procedia - Social and Behavioral Sciences”, 180 , 80 – 86.