تحلیل محتوای برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی باتوجه‌به مؤلفه‌های آموزش محیط‌زیست مدل ویسکانسین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجومعلم آموزش ابتدایی، پردیس شهید مدرس، دانشگاه فرهنگیان ایلام، ایلام، ایران.

2 دانشجوی دکتری، برنامه ریزی درسی، دانشگاه آزاد علوم تحقیقات تهران، تهران، ایران.

3 کارشناس آموزش ابتدایی آموزش و پرورش ایوان، ایلام، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی باتوجه‌به مؤلفه‌های آموزش محیط‌زیست مدل ویسکانسین بود که از روش تحلیل محتوا استفاده شد. واحد تحلیل آن، جملات و تصاویر موجود در کتاب بوده است. استانداردهای پنج‌گانه ویسکانسین مشتمل بر مهارت‌های پرسش و تحلیل، دانش فرایندها و سیستم‌های طبیعی، بررسی موضوعات زیست‌محیطی، مهارت‌های عمل و تصمیم‌گیری و مسئولیت شهروندی و مدنی بوده که مورد بررسی قرار گرفت. جامعه و نمونه به علت دردسترس‌بودن یکی بوده و شامل تمام محتوای کتاب‌های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی مصوب وزارت آموزش‌وپرورش در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ بود. یافته‌ها نشان داد که بیشترین میزان توجه کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی به مؤلفه‌های محیط‌زیست به ترتیب پایه‌های چهارم، پنجم، ششم و سوم بوده است. بعلاوه بیشترین توجه کتاب‌ها به آموزش محیط‌زیست برحسب پنج استاندارد ویسکانسین به ترتیب مربوط به مسئولیت شهروندی و مدنی، مهارت‌های عمل و تصمیم‌گیری، مهارت‌های بررسی موضوعات زیست‌محیطی، دانش فرایندها و سیستم‌های طبیعی و پرسش و تحلیل بوده که کمترین توجه به مهارت پرسش و تحلیل و بیشترین به مسئولیت شهروندی و مدنی معطوف بوده است.

کلیدواژه‌ها


-      حمیدی زاده، کتایون، فرخی، عارفه (۱۴۰۰). تحلیل محتوای کتاب‌های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس توجه به مؤلفه‌های محیط‌زیست. پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی. 3(1): ۴۶-۳۱.
-      خموشی بیدگلی، صفیه، مظاهری، حسن (۱۳۹۸). بررسی میزان و نوع توجه به مؤلفه‌های زیست‌محیطی در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی. نشریه مطالعات برنامه درسی. 14(55): ۲۰۰-۱۷۷.
-      رضائیان، فیروزه، حسینی، مریم، میرزایی، حسن (۱۳۹۸). بررسی میزان توجه به مؤلفه‌های محیط‌زیست در برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران. پنجمین همایش ملی پژوهش‌های نوین در برنامه‌ریزی درسی ایران.
-      کریپندورف، کلوس (۱۳۸۳). تحلیل محتوا: مبانی روش‌شناسی. ترجمه: هوشنگ نایبی، نشر نی.
-      ماشاءاللهی نژاد، زهرا، جعفری ثانی، حسین، مهرام، بهروز، سعیدی رضوانی، محمود، جلایری لایین، شیوا (۱۳۹۸). تحلیل محتوای برنامه درسی درس علوم‌تجربی دوره ابتدایی از منظر توجه به مؤلفه‌های محیط‌زیست. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی - برنامه‌ریزی درسی). 16(36): ۱۳۸-۱۲۲.
- موسوی، سید ناصر (۱۳۹۴). اخلاق محیط‌زیست در اسلام با تأکید بر تأثیر متقابل انسان و محیط‌زیست. اجلاس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در علوم کشاورزی و محیط‌زیست. شماره ۱.
- Palmer, J (2003). Environmental Education in the 21st Century Translation by Ali Mohammad Khorshid Dost, Tehran: Position.
- Vernie, J (2004). Environment. Translation by parisa samadi, Tehran: Islamic culture publishing office.