ادغام آموزش محیط‌زیست در برنامه درسی: عناصر عملی برآمده از تجارب و پژوهش‌های آموزشی

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 دکتری برنامه ریزی درسی، دانشگاه خوارزمی و معلم مقطع ابتدایی

2 دانشجوی دکتری مدیریت دولتی دانشگاه پیام نور.

3 استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

چکیده

امروزه اجرای آموزش محیط‌زیست در برنامه درسی مدارس به‌عنوان یک موضوع مهم و اثربخش مطرح شده است. به عبارتی، حفاظت از سلامت انسان و حفاظت از محیط‌زیست از جمله موضوعاتی هستند که می‌بایست بخشی جدایی‌ناپذیر برنامه درسی مدارس را تشکیل دهند. بااین‌حال، نتایج پژوهش‌ها و مطالعات انجام‌گرفته در این زمینه موید این نکته است که دانش‌آموزان دانش کافی برای کمک به ایجاد و توسعه یک سبک زندگی سالم و آگاهی از محیط‌زیست را ندارند. اگر چه تغییرات در خط‌مشی و برنامه‌های درسی مدرسه موید این است که آموزش محیط‌زیست به رسمیت شناخته شده است، اما عملکرد مدرسه هنوز نیازمند تغییرات است؛ لذا پژوهش حاضر با هدف شناسایی اقدامات انجام شده کشورهای مختلف در راستای آموزش محیط‌زیست در برنامه‌های درسی انجام‌گرفته است. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی اسنادی است که با روش کتابخانه‌ای و مروری بر منابع نظری مرتبط صورت گرفت. برای این منظور، ابتدا به اهداف و مقاصد برنامه‌های آموزش محیط‌زیست می‌پردازد. سپس، اقداماتی که کشورهای مختلف در زمینه ارتقای آموزش محیط‌زیست در برنامه درسی به کار گرفته‌اند را موردبحث قرار می‌دهد. نتایج نشان داد که اصول آموزش محیط‌زیست؛ با افزودن به برنامه درسی، اتخاذ رویکردی مبتنی بر موضوع، تأکید بر مشارکت و ابعاد کنش محور در یادگیری و تأکید بر آموزش ارزشی، استوار است.

کلیدواژه‌ها


-      Ayford, C. (1991). Environmental education in the National Curriculum: an up-date, Annual Review of Environmental Education, (4):11-13.
-      Barraza, L., & Walford, R. A. (2002). Environmental education: A comparison between English and Mexican school children. Environmental Education Research, 8(2): 171-186.
-      Baxte, P., & Jack, S. (2008). Qualitative case study methodology: Study design and Implementation for novice researchers. The Qualitative Report, 13(4): 544-559.
-      Chatzifotiou, A. (2006). Environmental education, national curriculum and primary school teachers. Findings of a research study in England and possible implications upon education for sustainable development. The Curriculum Journal, 17(4): 367-381.
-      Chatzifotiou, A. (2002). An imperfect match? The structure of the National Curriculum and education for sustainable development, The Curriculum Journal, 13(3): 289–302.
-      Curriculum Planning Division (1993). Science Syllabus (Lower Secondary). Singapore: Ministry of Education.
-      Drake, L. (2004). Mind in Society: The development of higher psychological processes. Cambridge: Harvard university press.
-      DfES (1990) The national curriculum, London:HMSO.
-      De Alba, A. (1993). El Libro de texto y la cuestión ambiental: los contenidos ecológicos en el currículum de primaria. Universidad Nacional Autónoma de México, Coordinación de Humanidades, Centro de Estudios sobre la Universidad.
-      Engleson, D. C., & Yockers, D. H. (1994). A guide to curriculum planning in environmental education (No. 94371). Wisconsin Department of Public Instruction.
-      Estévez Nenninger, E. H. (2014). Entramado del currículo y desarrollo de innovaciones en educación. Revista mexicana de investigación educativa, 19(63): 1291-1295.
-      GOODSON, I. (1983). School Subjects and Curriculum Change (London, Croom Helm).
-      Johnson C. (2005). Becoming compatible: Curriculum and environmental thought, Journal of environmental Education, 24(2): 2-11.
-      Jacobi, P. (2003). Environmental education, citizenship and sustainability. Research Notebooks, (118):189-205.
-      Hungerford, H., Peyton, R. B., & Wilke, R. J. (1980). Goals for curriculum development in environmental education. The Journal of Environmental Education, 11(3): 42-47.
-      Kadji C. (2002) Evaluation of whole school environmental education, Kansas association for conservation and environmental education, Available at: www.kacee.org (Accessed October 2014].
-      Kwan, F. W. B., & Stimpson, P. (2003). Environmental education in Singapore: a curriculum for the environment or in the national interest? International Research in Geographical and Environmental Education, 12(2): 123-138.
-      Lucas, A. M. (1972). Environment and environmental ed- ucation: Conceptual issues and curriculum implications. PhD Dissertation, Ohio State University. ERIC Document ED068371.
-      Paredes-Chi, A. A., & Viga-de Alva, M. D. (2018). Environmental education (EE) policy and content of the contemporary (2009–2017) Mexican national curriculum for primary schools. Environmental Education Research, 24(4): 564-580.
-      Ramsey, J. M., Hungerford, H. R., & Volk, T. L. (1992). Environmental education in the K-12 curriculum: Finding a niche. The Journal of environmental education, 23(2): 35-45.
-      Stevenson, R. B. (2007). Schooling and environmental education: Contradictions in purpose and practice. Environmental education research, 13(2): 139-153.
-      Ministry of Environment (1993). Singapore Green Plan. Singapore: Ministry of Environment.
-      National Curriculum Council (1990) Curriculum guidance 7: environmental education (York, Pindar Graphics).
-      Stapp W. (1997) The Concept of Environmental Education. In: The Concept of Environmental Education. Michigan: University of Michigan.
-      Terrn, E. (2004). La Educacin Ambiental En La Educacin Bsica, Un Proyecto Inconcluso [Environmental Education in Basic Education, an Unfinished Project]. Revista Latinoamericana De Estudios Educativos, XXXIV (4): 107–164.
-      Tilbury, D. (1995). Environmental education for sustainability: Defining the new focus of environmental education in the 1990s. Environmental education research, 1(2): 195-212.
-      TILBURY, D. (1993) Environmental education: developing a model for initial teacher education, PhD thesis, University of Cambridge.
-      Unesco. (1980). Environmental education in the light of the Tbilisi Conference. Paris: Unesco.
-      URT, (2009). National education and environment communication strategy. 2nd ed. Dar es Salaam: National Environment Management Council.
-      Wuest, T. (1992). Ecología y educación: elementos para el análisis de la dimensión ambiental en el currículum escolar. Universidad Nacional Autónoma de México, Coordinación de Humanidades, Centro de Estudios sobre la Universidad.
-      WALS, A. (1990) Caretakers of the environment; a global network for teachers and students, Journal of Environmental Education, 21(3): 3-7.
Williams, R. (1991). Teacher education survey: environmental education—interim report, Education Network for Environment and Development, unpublished.