مقایسه تأثیر روش تدریس سخنرانی و مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سوم ابتدایی در درس علوم تجربی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زیست شناسی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران

2 دانشجوی کارشناسی علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان،پردیس شهید مدرس، ایلام، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، مقایسه تأثیر روش تدریس مشارکتی و سخنرانی در یادگیری درس علوم تجربی است. روش این پژوهش از نوع نیمه‌تجربی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون و از نظر هدف کاربردی است. جامعۀ پژوهش، کل دانش‌‌آموزان پایه سوم ابتدایی شهرستان ایلام در سال تحصیلی ۹۹- ۱۳۹۸ است. حجم نمونه آماری ۴۲ نفر از دانش‌آموزان در دو کلاس پایه سوم ابتدایی است که از هرکدام از کلاس‌ها پس از موازنه‌سازی آزمودنی‌ها یکی به شکل یادگیری سخنرانی به تعداد ۲۰ نفر و دیگری به شیوه تدریس مشارکتی به تعداد ۲۲ نفر در درس علوم تجربی مورد بررسی قرار گرفتند. برای اندازه‌گیری میزان یادگیری گروه‌ها، از آزمون پیشرفت تحصیلی استفاده گردید. در تعیین روایی محتوایی پرسشنامه از نظر متخصصان و معلمان استفاده شد. برای تحلیل داده‌های آماری و تعیین تفاوت، محاسبه و مقایسه نمره‌های پیش‌آزمون و پس‌آزمون در گروه‌های کنترل و آزمایش از آزمون ANCOVA (تحلیل کوواریانس) استفاده گردید. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل کوواریانس بین نمرات یادگیری هر دو گروه کنترل و آزمایش تفاوت معناداری وجود دارد. به‌عبارت‌دیگر روش تدریس مشارکتی در افزایش یادگیری دانش‌آموزان تأثیر گذاشته و نسبت به روش سنتی تدریس اثربخش‌تری بوده است.

کلیدواژه‌ها


احمدآبادی، آ؛ زین آبادی، ح ر؛ استاد رحیمی، م (۱۴۰۰). تأثیر تدریس با روش معکوس در مقایسه با روش‌های همیاری، کاوشگری و سخنرانی بر یادگیری علوم تجربی دانش آموزان پایه ششم. فصلنامه پژوهش در تربیت‌معلم. ۴ (۱): ۹-۲۸.
پارسا، م (۱۳۸۱). روانشناسی انگیزش و هیجان، تهران: نشر سخن.
پیاژه، ژ (۱۳۷۱). روانشناسی و ‌آموزش‌وپرورش. ترجمه علی‌محمد کاردان. چاپ سوم. تهران: نشر دانشگاه تهران.
حسینی‌نسب، س د؛ فلاح، ن (۱۳۸۷). تأثیر روش تدریس مشارکتی و روش تدریس سنّتی بر پیشرفت تحصیلی و نگرش به درس معارف اسلامی در مراکز پیش‌دانشگاهی شهر تبریز در سال تحصیلی ۸۸ -۸۷.  آموزش و ارزشیابی (علوم تربیتی)، 1 (3): 41-80.
حسینی‌نسب، س د؛ دانشور، ز؛  مجیدیانی، م (۱۳۸۸). مقایسه کارایی روش‌های تدریس در پیشرفت تحصیلی درس علوم تجربی دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی،پویش، ۷: ۴۵-۶۲.
سلیمانی، ا؛ سپهریان آذر، ف؛ قادری، ع (۱۳۹۵). اثربخشی روش تدریس جیگساو و سنتی بر اضطراب نگرش و عملکرد درس ریاضی. فصلنامه تدریس پژوهی، ۴ (۲۴): ۷۹-۹۳.
سیف، ع (۱۳۸۲). روانشناسی تربیتی. تهران: نشر آگاه.
شعبانی، ح (۱۳۹۲). ‌مهارت‌های آموزشی و پرورشی (جلد اول)، روش‌ها و فنون تدریس. تهران: انتشارات سمت.
شمس، ا؛ عبدلی، ب؛ شمسی‌پور دهکردی، پ (۱۳۹۲). مقایسه تأثیر یادگیری مشارکتی، رقابتی و انفرادی بر عوامل منتخب آمادگی جسمانی دانش‌آموزان. فصلنامه تعلیم و تربیت، ۱۴۱: ۱۱۱-۱۵۶.
صفوی، ا (۱۳۸۲). روش‌ها و فنون و الگوهای تدریس، تهران: انتشارات سمت.
ضیغمیان، س ف (۱۳۹۷). بررسی تأثیر تدریس مبتنی بر یادگیری مشارکتی از نوع جیگساو بر کفایت اجتماعی دانش آموزان. جامعه‌شناسی آموزش‌وپرورش، (۹): ۱۲-۲۷.
طالبی، س (۱۳۸۱). اصول برنامه‌ریزی درسی. تهران: انتشارات پیام نور.
عباسی اصل، ر (۱۳۹۵). اصل مقایسه اثربخشی سه روش یادگیری مشارکتی بر مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان دختر پایه دوم راهنمایی. رویکردهای نوین آموزشی، ۱ (۲۳): ۱۰۵-۱۲۴.
عبیری، م؛ صادقی، ع؛ خسرو‌ جاوید، م؛ افقی، ن (۱۳۹۳). مقایسه تأثیر روش تدریس همیاری (مشارکتی)، اکتشافی و سخنرانی بر پیشرفت تحصیلی و نگرش نسبت به درس فیزیک. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی دانش و پژوهش در علوم تربیتی- برنامه ریزی درسی، ۱۱ (۱۵): ۵۵-۶۷.
عسگری، م؛ عموها، ف (۱۳۹۸). تأثیر سنجش کارپوشه برانگیزش پیشرفت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه سوم ابتدایی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، ۸ (۳۲): ۶۳-۸۴.
عزیزی‌فر، س ن؛ حسین‌پور، م (۱۳۹۹). تأثیر روش تدریس بحث گروهی و سخنرانی بر عملکرد تحصیلی در ماده درسی پداگوژی. فصلنامه علمی- پژوهشی جندی‌شاپور، ۱۱ (ویژه‌نامه): ۱-۱۰.
علیپور کتیگری، ش؛ حیدری، ح؛ نریمان، م؛ داوودی، م (۱۳۹۹). مقایسه اثربخشی روش تدریس مشارکتی و روش تدریس سنتی بر اشتیاق تحصیلى، خود کارآمدى تحصیلى و خودتنظیمى در دانش‌آموزان. فصلنامه پژوهش در نظام‌های آموزشی، ۱۴ (۴۱): ۲۳-۳۹.
فتحی آذر، ا (۱۳۸۳). روش‌ها و فنون تدریس، تبریز: انتشارات تبریز.
کرامتی، م (۱۳۸۴). یادگیری مشارکتی، تهران: نشر انحصار.
کریمی، ف؛ نیلی، م؛ میرشاه جعفری، ا؛ شرفی، ع (1393). بررسی مهم‌ترین الزامات روش تدریس مشارکتی از دیدگاه استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان. رویکردهای نوین آموزشی، 9 (1): 89-106.
کیوانفر، م (۱۳۸۲). بررسی میزان تأثیر روش‌های فعال تدریس در موفقیت تحصیلی ‌دانش‌آموزان پایه چهارم ابتدایی در درس علوم تجربی. شورای تحقیقات آموزش‌وپرورش استان اصفهان.
نصیری، ف؛ خیرخواهان، س؛ چتری، م (۱۳۹۴). تأثیر روش تدریس یادگیری مشارکتی بر میزان یادگیری دانش‌آموزان پایه اول دبستان در مفهوم الگو یابی، کنفرانس ملی روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شادگان: ۱۴-۱۵ بهمن ۱۳۹۴.
یزدیان‌پور، ن؛ یوسفی، ع؛ حقانی، ف (۱۳۸۸). تأثیر آموزش به روش پروژه‌ای و مشارکتی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر سوم تجربی فولادشهر در درس آمار و مدل‌سازی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی- برنامه‌ریزی درسی)، ۲۳ (۲۲): ۸۵-۹۸.
 
Barkley, EF. Cross, KP. Major, CH. (2005). Collaborative Learning Techniques: A Handbook for college faculty. New York: Jossey-Bass.
Borich, D. Gray (2004). Effective teaching methods, fifth edition. New Jersey: Pearson Merrill prentice Hall.
Tiwari D. (2008). Encyclopedic dictionary of education. Delhi: Roshan Offset Printers.
Shafer G. (2008). Supporting self-directed learners and learning communities with sociotechnical environments. RPTEL. l1 (1):1-27.
Wang, W. (2019). The Comparative Experimental Study of the Teaching Effect between Jigsaw Teaching Method and Traditional Teaching One in Medical Literature Retrieval Course. In 2019 5th International Conference on Social Science and Higher Education (ICSSHE 2019) (pp. 755-758). Atlantis Press.