تحلیل محتوای بخش زیست ‌شناسی کتاب‌های علوم تجربی دوره اول متوسطه بر اساس الگوی طراحی آموزشی مریل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

مربی، دانشگاه فرهنگیان، پردیس شهید مطهری زاهدان

چکیده

هدف این پژوهش تحلیل محتوای فصل‌های مربوط به بخش زیست‌شناسی در کتاب‌های علوم تجربی دوره اول متوسطه بر اساس اهداف آموزشی مریل می‌باشد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش تحقیق آن توصیفی و از نوع تحلیل محتوا می‌باشد. جامعه‌ی آماری در این پژوهش، کتاب‌های علوم پایه‌‌های هفتم، هشتم و نهم چاپ سال ۱۳۹۸ است. نتایج حاصل نشان می‌دهد که سهم بخش زیست‌شناسی در کتاب‌های علوم دوره اول متوسطه، ۳۲ درصد از کل صفحات این کتاب‌ها می‌باشد که نسبت به سایر بخش‌ها قابل قبول است. در مورد مؤلفه‌های موضوعی بیشترین فراوانی مؤلفه‌ها ابتدا مربوط به مؤلفه مفاهیم، سپس مؤلفه‌ی حقایق، بعد از آن مؤلفه‌ی روش کار و در آخر مؤلفه‌ی اصول و قوانین بوده است که به نظر می‌رسد با توجه به ماهیت درس زیست‌شناسی قابل قبول باشد. در نوع عملکرد نیز محتوای کتاب‌های علوم در بخش زیست شناسی بیشتر با هدف ایجاد سطوح عملکرد یادآوری و عملکرد کاربرد، طراحی شده است و عملکرد کشف و ابداع که با توجه به اهداف آموزش زیست‌شناسی و در کل آموزش علوم باید بیش از همه عملکردها مورد توجه قرار گیرد، کمتر مورد توجه و تاکید قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


-احمدی، احمد؛ انصاری راد، پرویز، بازوبندی، محمدحسن و همکاران (۱۳۹۶). راهنمای معلم علوم هفتم. تهران. شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران.
- استاد حسنلو، حسین؛ فرجی خیاوی، زلیخا؛ شکراللهی، رقیه (۱۳۹۱). تحلیل محتوای کتاب های علوم تجربی چهارم و پنجم براساس اهداف آموزشی مریل. پژوهش در برنامه ریزی درسی. سال نهم، دورة دوم، شمارة ۶ (پیاپی ۳۳ ): ۱۱۶ – ۱۳۰.
- امام جمعه، محمدرضا.(۱۳۷۷). تحلیل محتوای کتاب‌های علوم تجربی پایه سوم و چهارم ابتدایی در سال تحصیلی ۷۷- ۱۳۷۶. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس.
- باقری یزدی، حسن؛ زارعی، نعمت اله (۱۳۹۴). مبانی آموزش علوم تجربی در دوره ابتدایی. مشهد. انتشارات تمرین.
- بدریان، عابد؛ رستگار، طاهره (۱۳۸۵). مطالعه تطبیقی استانداردهای آموزش علوم دوره آموزش عمومی ایران و کشورهای موفق درآزمون TIMSS. ششمین همایش انجمن مطالعات برنامه درسی. شیراز.
- پردلی، مصطفی؛ زارع، زهرا. (۱۳۹۵). تحلیل محتوای بخش گیاهی کتاب درسی زیست شناسی و آزمایشگاه 2 به روش خلاقیت گیلفورد سال تحصیلی ۹۵-۹۴. فصلنامه پویش در آموزش علوم پایه. دانشگاه فرهنگیان. دوره ۲. شماره ۵ : ۳۵ – ۴۸.
- حسن مرادی، نرگس. (۱۳۹۶). تحلیل محتوای کتاب های درسی دوره ابتدای. (چاپ پنجم). انتشارات آییژ. تهران.
- حسینی زاده، فاطمه؛ معمار، نسیم، فولادی نژاد، سرور (۱۳۹۴). تبیین ماهیت سواد علمی: مفاهیم و ضرورت آموزش آن در جامعه. کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی. تهران، موسسه سرآمد همایش کارین.
 - زارعی زوارکی، اسماعیل؛ بدلی، مهدی؛ امیرتیموری، محمدحسن (۱۳۹۲). بررسی تأثیر استفاده از اصول اولیه آموزش مریل بر میزان یادگیری و یادداری دانش آموزان. اندیشه های نوین تربیتی. دوره نهم. شماره ۴: ۵۵ - ۷۳
- صاحب‌زاده، بهروز؛ براهوئی مقدم، نورمحمد (۱۳۹۵). تحلیل میزان تدوین فعالانه کتاب علوم تجربی پایه سوم راهنمایی بر اساس روش ویلیام رومی. سومین کنفرانس روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی با رویکرد بین المللی.
- صفوی، امان‌الله (۱۳۹۳). روش‌ها، فنون و الگوهای تدریس. انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
- ضیاء‌نژاد شیرازی، آسیه؛ قلتاش، عباس (۱۳۹۷). بررسی نقش تغییرات محتوایی برنامه درسی بر عملکرد دانش‌آموزان کلاس چهارم  ابتدایی در آزمون‌های بین‌المللی تیمز. فصلنامه رهیافتی نو در مدیریت آموزشی. سال نهم . شماره 4: ۱۲۷ – ۱۴۶.
- ظفری نژاد، عادل ( ۱۳۹۲). تحلیل محتوای کتاب درسی. چاپ دوم. تهران: انتشارات کورش :۱۶ – ۲۰.
فراست، حسین؛ امیری، محمدامین؛  مهاوی، مهدی (۱۳۹۸). تحلیل محتوای کتاب های علوم تجربی اول، دوم و سوم ابتدایی براساس الگوی نمایش اجزای مریل. فصلنامه پویش در آموزش علوم پایه. دوره پنجم، شماره شانزدهم: ۵۰ – ۶۳.
-کریمی، فاطمه؛ امیدیان، فرانک؛ کریمی، هادی (۱۳۹۴). تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی پایه ششم ابتدایی بر اساس روش ویلیام رومی. دومین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی. تهران.
-کلهری، طیبه (۱۳۹۰). تحلیل محتوای کتاب علوم پایه سوم راهنمایی براساس اهداف آموزشی مریل. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا.
- محمدی مهر،  غلامرضا (۱۳۹۴). روش تحلیل محتوا (راهنمای عملی تحقیق). تهران: انتشارات دانش نگار.
- مدرس تربیتی، محمود. (۱۳۹۷). تحلیل محتوای بخش فیزیک کتاب‌های علوم تجربی دوره اول متوسطه به روش مریل. رشد آموزش فیزیک. دوره ۳۳. شماره ۳: ۵۰ – ۵۴.
- مهدوی، محمدرضا؛ امیرتیموری، محمدحسن (۱۳۹۰). بررسی تاثیر استفاده از الگوی طراحی آموزش مریل (نظریه نمایش اجزا) بر میزان یادگیری و یادداری در درس زیست شناسی سال اول دبیرستان، فصلنامه روان شناسی تربیتی، سال هفتم. شماره ۲۰.
- نوریان، محمد سالم، (۱۳۹۲). چگونگی ارتباط متن و تصویر در کتاب‌های درسی علوم پایه دوم و ششم ابتدایی ایران در سال تحصیلی ۹۲- ۹۱. پژوهش در برنامه ریزی درسی، دوره ۱۲. شماره ۴۶: ۱۰۴ – ۱۱۶.
- نیکدل، نسرین؛ مسلمی پورلالمی، پری (۱۳۹۴). تحلیل محتوای کتاب جدیدالتالیف علوم هفتم بر اساس الگوی آموزشی مریل. شانزدهمین کنفرانس آموزش فیزیک ایران و ششمین کنفرانس فیزیک و آزمایشگاه. دانشگاه لرستان.
- Merrill,M.D. (1994) Instructional Design Theory. Englewood cliffs,NJ:Educational Technology publications. Section 3 component Display Theory.chapter7,theDescriptive Theory.chapter 8,the prescriptive Theory.