ضرورت آشنایی دبیران زیست شناسی با گروه های خونی سیستم ABO با تاکید بر گروه خونی بمبئی در رفع کج فهمی های درس زیست شناسی

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

مربی، گروه علوم پایه، پردیس شهید مطهری زاهدان، زاهدان، ایران

چکیده

هدف از این مقاله افزایش ساختار دانشی دبیران زیست شناسی در ارتباط با سیستم های گروه خونی است. از آنجا که مبحث گروه های خونی یکی از مباحث مهم در کتاب زیست شناسی پایه دوازدهم می باشد و نیز با توجه به ابهامات دانش آموزان علوم تجربی در این مبحث در عین علاقه ی فراوان، بر آن شدیم تا در این مقاله به انواع سیستم های گروه خونی با تاکید بر گروه خونی بمبئی بپردازیم. روش گردآوری داده ها در این مطالعه اسنادی است و نویسنده با بررسی و مطالعه دقیق مقالات متعدد سعی بر توصیف و تجزیه و تحلیل موضوع از ابعاد مختلف نموده است. گروه خونی بمبئی نادرترین گروه خونی است که اولین بار در بمبئی هند گزارش شده است. در افراد دارای این گروه خونی، بر روی گلبول های قرمز، آنتی ژن هایA ،B  و H وجود ندارد. اما در سرم خون آن ها آنتی بادی های ضد A ، ضد B و ضد H دیده می شود.گروه خونی بمبئی به عنوان گروه O طبقه بندی می شود زیرا همانند یک گروه O معمولی هیچ واکنشی به آنتی بادی های ضد A و ضد B نشان نمی دهد. اما وجود آنتی بادی قدرتمند H در خوناب این افراد باعث می شود تا با تزریق هر نوع خونی غیر از خون بمبئی، واکنش های همولیتیک شدید رخ دهد و باعث بروز عوارض حاد قلبی-  عروقی گردد. در این مطالعه با مرور اطلاعات، پیرامون گروه های خونی، به رفع ابهاماتی در جهت تدریس بهتر این مبحث پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها


 - آذر کیوان، آزیتا. (۱۳۹۰). بیماری همولیتیک جنین و نوزاد. تهران: مرکز تحقیقات سازمان انتقال خون ایران.مؤسسه فرهنگی انتشاراتی زهد.
 
- آیت، هدی؛ موسویان، آزاده؛ احدی، علی محمد؛ بهوندی، الهام و محزونیه، محمدرضا (۱۳۹۳). ساخت کتابخانه ی آنتی بادی تک دمین شتری بر ضد آنتی ژن سلولی سرطان سینه. مجله علوم پزشکی شهر کرد. 16(30): 1-21.
 
- اسماعیلی، حیدر علی، نجف زاده، جعفر و علم دوست، نوید (۱۳۹۴). بررسی فراوانی آنتی بادیA1  در افراد با گروه خونی A2. مجله علوم پزشکی ارومیه. 26(6): 475-481.
 
- بارت،کیم؛ بیوتانو، اسکات؛ بارمن، سوزان و بروکس، هدون (۱۳۸۹). مروری بر فیزیولوژی گانونگ، مترجمان: بیگدلی، محمد رضا و نادران، محمد، تهران: انتشارات نشر طبیب.
 
- دانیلز، جف (۱۳۸۶). گروه های خونی انسان (جلد اول). ترجمه: عبدی، جهانگیر. تهران. انتشارات زهد.
 
- جواد زاده شهشهانی، هایده (۱۳۹۱). اولین گزارش سه مورد فنوتیپ بمبئی در یک خانواده در استان یزد. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد. 20(6): 814-819.
 
- ربانی، بیتا. (۱۳۹۳). دردانه های سازمان انتقال خون. مجله رشد معلم. 33(4): 36- 37.
 
- رضوان، حوری؛ پورمختار، مژگان؛ جلیلی، محمدعلی و حیدری، مجید (۱۳۸۶). بیوشیمی گلبول قرمز. تهران: انتشارات زهد.
 
- روان پرور، نادر؛ سمیعی، شهرام؛ اسدی، گوهر تاج؛ صاحب جمعی، مهناز و طاهریان، داود (۱۳۸۳). شیوع خون بمبئی در میان سه جمعیت متفاوت در تهران در سال های ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲. فصلنامه پژوهشی خون. 1(49): 1-43.
 
- رهبری زاده، فاطمه؛ اسدی کرم، غلامرضا و رحیمی جمنانی، فاطمه (۱۳۹۵). آنتی بادی های پلی کلونال و مونوکلونال (از تولید تا کاربرد). تهران: مرکز نشر آثار علمی دانشگاه تربیت مدرس.
 
- رودس، رادنی. فلانز، ریچارد (۱۳۸۴). فیزیولوژی بدن انسان(۲). مترجم: علمی غروی. حمیده، تهران: انتشارات مدرسه.
 
- سیفی زاده، نیر؛ سیفی زاده، نرگس و فرش دوستی، مجید (۱۳۹۳). مروری بر علل مغایرت گروه بندی مستقیم و معکوس سیستم ABO، توزیع فراوانی این عوامل در ایران و جهان و راهکارهای مرتفع سازی. مجله دانشکده پزشکی اصفهان. 32(306): 1782-1795.
 
- کیا دلیری، کامبیز؛ جاهد، بابک؛ زانوسی؛مسلم، پاشا و مشایخ، آسیه (۱۳۸۴). گزارش یک فنوتیپ Oh (فنوتیپ بمبئی) در مرکز انتقال خون چالوس.  فصلنامه پژوهشی خون. 2(6): 273-276.
 
- مسیبی، قاسم و شرف خواه، مجتبی (۱۳۹۱). مقایسه فنوتیپی لنفوسیت ها در گروه های خونی ABO. مجله سلول و بافت. 3(2): 121-125.
 
- نظری، شیوا (۱۳۹۶). درسنامه دستگاه خون. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی شهید بهشتی.۸۱- ۹۰
 
- یاوری، فخرالملوک؛ خوشخویی فر، ونوس؛ حریری، محمد مهدی و اکبری، ناهید (۱۳۸۹). گزارش یک مورد فنوتیپ O بمبئی در اصفهان و فراوانی آن در ایران. فصلنامه پژوهشی خون. 7(2): 122-126.
 
-Balasubramanian, D. (2015). Bombay Blood: how the rare blood type was discovered. The Hindu Sci-Tech. Health science.
 
-Balgir, R.S. (2007). Identification of Rare Blood group Bombay (Oh) Phenotype in Bhuyan Tribe of Northwestern Orissa India. Indian Journal of Human Gnenetics.13(3): 109-113.
 
-Bonagiri, S. Junnvithula, N. Ramachandran, G. Mishra, RC. (2013). Peri – Operative red cell transfution manamagment in a rare H- deficient (Para-Bombay) blood group variant. Indian Journal of Anaesthesia. 57 (1): 78 – 79.
-Kelli, R.j. Ernst, L.K. Larsen, R.D. Bryant, J.G. Robinson, J.S. (1994). Molecular basis for H blood group deficiency hn bombay (Oh) and para- Bombay individuals. Proc.Natl.Acad.Sci.U.S.A. 91: 5843- 5847.
 
-Nicam, Vikrant. (2017). Bombay Blood Group :An Overview. Inventi Rapid: Pharmacy Practice 3:1-2.
 
-Sehgal. Shivali. Chatterjee, Priti. Bhardwaj, Swati. Pattak, Chintamani. (2016). Positive Indirect Coomb’s Test as Indicator of Bombay Phenotype of O-group Donors.Iranian Journal of Blood & Center. 8 (2): 59 – 60.
 
-Subhasis Das, Harendra Kumar M L, Anand R. (2011). Bombay blood a rare entity. J Clin Biomed Sci, 1(3): 122-125.
 
-Sudha, M. Govindarajan, R. Parijatham. B O. (2015). Bombay blood group - case report. Medicine and Medical Sciences, 1:5 -6.
 
-Suraci, N. Mora, M. (2016) Bombay blood phenotype: Laboratory detection and transfusions recommendations. International Journal of Blood transfusion and Immunohematology.6: 8– 11.
 
-Tutor, S. (2019). Bombay Blood Group: A Distinct Descent. International Journal of Health Sciences & Research (www.ijhsr.org). l9(1): 251 – 255.  
 
 -Zanjani, DS. Afzal Aghaee, M. Badieim, Z. Mehrasam, R. Roodsarabi, Khayyami, E.Shahabi, M.(2016). Molecular basis of Bombay phenotype in Mashhad, Iran: identification of a novel  FUT1 deletion. Mashhad Transfusion Center, Mashhad, Iran. 
 
-Yashovardhan, A.  Chaitanya Kumar, I.S. Sreedhar Babu, K.V. Suresh Babu, B. Anju Verma, Siddhartha Kumar, B. Jothi Bai1, D.S. (2012). Para-Bombay phenotype: report of a rare blood group. J Clin Sci Res. 3:141-143.