مروری برکج‌فهمی های رایج در مفاهیم مرتبط با گیاهان در دوره‌ی آموزش عمومی

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

مربی، پردیس شهید مطهری، دانشگاه فرهنگیان، زاهدان، ایران

چکیده

هدف این تحقیق شناسایی تصوّرات و باورهای نادرست و کج‌فهمی‌های دانش­آموزان دوره‌های ابتدایی و متوسّطه­ اوّل درباره گیاهان است. درک ساختار زیست‌شناسی گیاهان برای دانش­آموزان دبستانی و متوسّطه اوّل اغلب ضعیف است و کج‌فهمی‌ها و ایده­های نادرست نیز در مورد نحوۀ رشد و عملکرد گیاهان فراوان است. اگرچه دربارۀ برخی مفاهیم مانند فتوسنتز و تنفّس مقالات زیادی دربارۀ کج‌فهمی‌های دانش­آموزان منتشرشده است؛ امّا به‌طور قابل‌توجّهی در موضوعاتی مانند ساختار و رشد سلول­های گیاهی، ژنتیک، تکامل، طبقه‌بندی گیاهان، فیزیولوژی گیاه و اکولوژی گیاهان تحقیقات کمتری وجود دارد. در این پژوهش، با رویکرد توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی، اطّلاعات لازم از منابع مرتبط، به‌صورت هدفمند گردآوری، مقوله­بندی، تحلیل و مقایسه شدند. یافته­های حاصل از این مطالعه در مورد تصوّرات نادرست نشان می­دهد که بسیاری از آن­ها در سنین کودکی و نوجوانی شکل‌گرفته و در تمام مراحل سطوح آموزشی ادامه‌دارند. اگرچه تصوّرات نادرست و کج‌فهمی‌های دانش­­آموزان در زمینه­ علوم زیستی و به‌ویژه گیاهان خیلی زیاد است و تهیه یک لیست جامع در کوتاه‌مدت میسّر نخواهد بود، امّا نتایج حاصل از این مطالعه می­تواند به‌عنوان یک منبع آموزشی برای معلّمان علوم و زیست‌شناسی و دانشجویان رشته­های زیست‌شناسی مورداستفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


  ایورت، ر، ایکورن، س(1392). زیست‌شناسی گیاهی ریون. جلد اول. ترجمه: زمانی، ا. عطار، ف. تهران: خانه زیست­شناسی.
بهروان، ن، ذوالفقاری، ح، صفّارپور، ع، فرهادی، گ و همکاران( 1395). کتاب راهنمای معلم فارسی خوانداری چهارم دبستان. تهران: اداره کل نظارت بر نشر و توزیع مواد آموزشی.
بدریان، ع، شکر باغانی، ا، پوراسکندری، ر (1392). بررسی کج‌فهمی‌های دانش آموزان پایۀ پنجم ابتدایی دربـارۀ مفهوم گرمـا و دمـا.  فصلنامه نوآوری‌های آموزشی. 12(48): 110 – 93.
علویان، ف، شایسته فر، پ(1397). مشکلات مربوط به درک فرآیند فتوسنتز در بین دانش­آموزان ششم ابتدایی (مطالعه موردی در یکی از مدارس ابتدایی شهر اصفهان)، پویش در آموزش علوم پایه. 4(13): 26- 34.
ملکی، م(1397). نقش فضای سبز در کاهش آلودگی هوا. شانزدهمین همایش ملی پژوهش های نوین در علوم و فناوری.کرمان.
Field, C.B.; Behrenfeld, M.J.; Randerson, J.T.; Falkowski, P. (1998). "Primary production of the biosphere: Integrating terrestrial and oceanic components". Science. 281 (5374): 237–240.
Brown MH, Schwartz RS. (2009). Connecting photosynthesis and cellular respiration: preservice teachers’ conceptions. Journal of Research in Science Teaching.46:791–812.
Gönen, S., & Kocakaya, S. (2010). A cross-age study: A Cross-Age Study on the Understanding
of Heat and Temperature. Eurasian Journal of Physics and Chemistry Education. 2(1),1-15.
Sadler PM, Sonnert G, Coyle HP, Cook-Smith N, Miller JL. (2013). The influence of teachers’ knowledge on student learning in middle school physical science classrooms. American educational research journal. 50:1020–1049.
Pan Irvin L.  Elizabeth E. Rueschhoff, Maryann A. B. Herman, and E. Kathleen Archer.(2017). Student Misconceptions about Plants – A First Step in Building a Teaching Resource, Journal of Microbiology & Biology Education. 18(1): 1-4.
Allen, M. (2010) Misconceptions in primary science, Open University Press, McGraw-Hill Education, Berkshire, England.
Organic, Nataša Dolenc, Dimec, Darja Skribe, & Cencič, Majda. (2016). The Efectivness of a Cconstructivist Teaching Model on Student 'Understanding of Photosynthesis. Journal of Baltic science education.15 (5): 575-587.
Katerina, S. (2014). Secondary School Students’Misconceptions about Photosynthesis and Plant Respiration: Preliminary Results Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education.10 (1), 59-67.
Usak, M., Prokop, P., Ozden, M., Ozel, M., Bilen, K. & Erdogan, M. (2009). Turkish university students’ attitudes toward biology: The effect of gender and enrolment in biology classes. Journal of Baltic Science Education. 8(2), 88– 96.
Prokop, P., Tuncer, G., & Chudá, J. (2007). Slovakian students’ attitudes toward biology. Eurasia Journal of Mathematics, Science & Technology Education. 3(4), 287–295.